Cung cấp nước cho 2 van dân

Theo đề xuất của đơn vị tư vấn, hồ chứa nước Sơn Trung nằm trên dòng suối Chi Chai, thuộc địa bàn xã Sơn Trung, cách thị trấn Tô Hạp 4 km về phía Đông Bắc. Mục tiêu của dự án là tạo nguồn cung cấp nước sinh hoạt cho 2 vạn dân trong khu vực gồm các xã: Sơn Trung, Ba Cụm Bắc, Sơn Hiệp và thị trấn Tô Hạp. Đồng thời cung cấp nước tưới cho diện tích đất lúa và cây trồng 2 vụ, 140 ha. Bên cạnh đó, giúp giảm nhẹ xói lở hạ du, bảo vệ các khu dân cư, tạo cảnh quan môi trường, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trong khu vực.

Đơn vị tư vấn đề xuất xây dựng hồ chứa có diện tích lưu vực 18,2  km2, dung tích hồ 2 triệu m3. Các hạng mục chính gồm đập đất với cao trình 418 m, có các khối chống thấm thượng lưu, khối gia tải hạ lưu, mái đập thượng lưu bằng bê tông cốt thép, mái hạ lưu trồng cỏ và rãnh thoát nước bê tông; tràn xả lũ có 2 cửa, kết cấu bê tông cốt thép; cống lấy nước là cống tròn, ống thép bọc bê tông cốt thép, đường kính 800 mm; hệ thống kênh dài 15 km, thiết kế dạng ống bằng HDPE và nhiều công trình phụ trợ khác.

Theo Thạc sĩ Đỗ Xuân Tình - Phó Viện trưởng Viện Đào tạo và Khoa học ứng dụng Miền Trung, Chủ nhiệm dự án, để thực hiện báo cáo nghiên cứu khả thi, đơn vị tư vấn đã khảo sát, tổ chức ép nước thí nghiệm tầng đá gốc, khoan địa chất để xác định hệ số thấm, triển khai 12 mẫu xác định độ ẩm thích hợp của các bãi vật liệu; sử dụng tài liệu khí tượng thủy văn để xác định mức lũ và tính toán cần bằng nước… Từ đó, tính toán và đánh giá hiệu quả đầu tư công trình.  

Theo ông Nguyễn Duy Quang - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, hồ chứa nước Sơn Trung là công trình bức thiết, hiện trên địa bàn huyện Khánh Sơn, chưa có một hồ chứa lớn nào. Giai đoạn 2021-2025, huyện Khánh Sơn sẽ xây dựng một số hồ chứa nước nhằm phát triển kinh tế - xã hội địa phương. Năm 2010, UBND tỉnh cho phép lập báo cáo đầu tư hồ chứa nước Sơn Trung. Song chưa bố trí được vốn nên chưa thể tiến hành. Nay hồ được bố trí vốn trong kế hoạch đầu tư công giai đoạn 2021-2025, nhưng do số liệu hơn 10 năm theo quy định phải lập báo cáo lại. Vì thế báo cáo có sử dụng những thông tin quan trọng trong báo cáo trước. 

Tất cả vì an toàn hồ chứa

Tại Hội thảo phản biện về dự án mới đây đã thu hút rất nhiều ý kiến đóng góp của các chuyên gia trong nhiều lĩnh vực như thủy lợi, địa chất, khí tượng thủy văn… Có tất cả gần 60 câu hỏi đúc kết qua các lần hội thảo. Tựu trung các chuyên gia phản biện xung quanh các vấn đề về an toàn hồ chứa, các số liệu, thông số liên quan mà nhà tư vấn xác định, đánh gia hiệu quả đầu tư… Đáng chú ý là phát biểu của ông Phạm Văn Thơm - một chuyên gia địa chất địa mạo, nguyên cán bộ Viện Hải dương học  nêu câu hỏi: Báo cáo chưa làm rõ về mặt địa chất công trình thiết kế đập. Cụ thể không có kết quả ép nước thí nghiệm, hố khoan không quan trắc mực nước ngầm, các tính toán hệ số thấm, mực nước ngầm đều nằm dưới đáy hố khoan như vậy có lớp thấm mạnh dưới đáy hố khoan??? Liên quan đến số liệu khí tượng thủy văn, một chuyên gia về khí tượng thủy văn góp ý: Báo cáo chưa có số liệu đo đạc khí tượng thủy văn để tính toán xây dựng hồ; các số liệu khí tượng và đo mưa của các trạm chưa chính xác với số liệu của ngành khí tượng thủy văn hiện có…

Ông Đỗ Xuân Tình thay mặt đơn vị tư vấn giải trình từng câu hỏi của các chuyên gia. Về ý kiến của chuyên gia Phạm Văn Thơm, trong hồ sơ báo cáo địa chất đã có 12 đoạn ép nước thí nghiệm đá gốc. Công tác thí nghiệm đổ nước, ép nước tại hiện trường đã được tư vấn giám sát và chủ đầu tư theo dõi chặt chẽ và ký xác nhận. Bên cạnh đó, các kết quả ghi chép mực nước ngầm trong các hố khoan được báo cáo trong báo cáo khảo sát địa chất… Về số liệu khí tượng thủy văn, đơn vị tư vấn giải thích do công trình không có số liệu khí tượng thủy văn nên phải sử dụng số liệu của các trạm thủy văn lân cận tương tự để tính toán. Riêng các trạm: Tô Hạp, Cam Thượng, Sơn Hiệp, Cam Phú là những trạm phòng chống thiên tai mới lập nên chuỗi số liệu chưa đủ dài dùng cho tính toán…

Ông Nguyễn Đắc Tài - Chủ tịch Liên hiệp hội cho hay, đây là hội thảo cuối cùng phản biện về dự án hồ chứa nước Sơn Trung. Qua các lần tổ chức, Liên hiệp hội mời các chuyên gia giỏi, có kinh nghiệm để thẩm vấn, phản biện các vấn đề liên quan. Các chuyên gia rất có trách nhiệm, tâm huyết với dự án đề xuất nhiều vấn đề liên quan khảo sát, khoan, mô hình an toàn cao nhất…. Đơn vị tư vấn cũng rất có trách nhiệm, sẵn sàng trả lời các ý kiến chuyên gia đặt ra. Những vấn đề chưa sáng tỏ, tư vấn tiếp thu, rút kinh nghiệm và điều chỉnh. Tất cả đều vì mục đích an toàn hồ chứa.

Quang Viên