Nền tảng công nghệ lưỡng dụng

Theo các chuyên gia, công nghệ lưỡng dụng là thuật ngữ dùng để chỉ những thành quả nghiên cứu và sáng chế được triển khai để đồng thời thỏa mãn 2 mục đích quốc phòng và dân sự. Có thể lấy rất nhiều ví dụ như: Mạng Internet và hệ thống định vị vệ tinh toàn cầu GPS đã được quân đội Hoa Kỳ sử dụng rất lâu trước khi mở rộng sang các lĩnh vực khác. Hay không khó để biến công nghệ tên lửa đạn đạo thành nền tảng cho các tên lửa đẩy phóng vệ tinh phục vụ nghiên cứu, quan trắc trái đất, viễn thông dân sự…

Khi trình độ phát triển công nghệ quân sự càng cao thì khả năng “lưỡng dụng hóa” lẫn lợi ích thu được càng lớn và sâu rộng. Tuy nhiên, làm sao để đạt được hiệu quả cao nhất trong việc khai thác và phát huy lợi thế của công nghệ lưỡng dụng thì lại là vấn đề không hề đơn giản. Điển hình như Nga và các nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ, mặc dù có tiềm lực quốc phòng và vũ trụ rất mạnh, nhưng những sản phẩm dân dụng như ô tô, máy móc, thiết bị điện tử… lại có chất lượng và mẫu mã thua kém xa so với phương Tây, khó triển khai năng lực sản xuất quy mô lớn. Ngược lại, Nhật Bản đang sở hữu những tổ hợp lưỡng dụng tư nhân đứng đầu thế giới như Mitsubishi, Kawasaki… Đây là những bài học mà Việt Nam, một đất nước đi sau có thể nghiên cứu, rút kinh nghiệm để phát triển công nghệ lưỡng dụng. Đặc biệt là huy động lực lượng trẻ phát huy khởi nghiệp đổi mới sáng tạo …

Theo ông Chu Quang Thái - Trung tâm Hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo quốc gia (NSSC), ngày 22-3-2018, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 23 về định hướng xây dựng chính sách phát triển công nghiệp quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn 2045. Theo đó, chỉ rõ phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh theo hướng lưỡng dụng thực sự trở thành mũi nhọn công nghiệp quốc gia, tăng cường tiềm lực, tận dụng và phát triển liên kết công nghiệp quốc phòng, an ninh và công nghiệp dân sinh. Những năm gần đây, công nghiệp quốc phòng triển khai theo hướng lưỡng dụng được thực hiện nghiêm túc, bảo đảm; cơ chế, chính sách từng bước hoàn thiện; Việt Nam tham gia các điều ước quốc tế, liên quan kiểm soát vũ khí, bảo đảm lợi ích quốc gia và quốc tế; nền công nghiệp đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số làm tiền đề cho công nghiệp quốc phòng. Tuy nhiên, công tác này đang đứng trước nhiều thách thức như: Cần hội nhập để bắt kịp xu hướng thế giới; rào cản thương mại hóa các dự án công nghiệp quốc phòng; dự báo chiến lược chưa chủ động; cần nhiều thời gian để tiếp cận thị trường.

Hướng đi mới

Thực hiện chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, mới đây, Công viên Phần mềm Quân đội, Trung tâm Hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo Quốc gia (NSSC) phối hợp tổ chức Lễ ký kết thiết lập tổ hợp Khởi nghiệp Sáng tạo lưỡng dụng Quốc gia.

Theo Đại tá, Tiến sĩ Trần Văn Thuận - Giám đốc Công viên Phần mềm Quân đội, việc thiết lập tổ hợp Khởi nghiệp Sáng tạo lưỡng dụng Quốc gia đánh dấu bước tiến mới về mục tiêu xây dựng cộng đồng khởi nghiệp phát triển nhanh và mạnh, thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong phát triển kinh tế, đảm bảo an ninh quốc phòng, từng bước thúc đẩy phát triển công nghệ, công nghiệp lưỡng dụng trở thành mũi nhọn của nền công nghiệp, công nghệ quốc gia. Khánh Hòa là địa phương có nhiều viện, trường đại học đứng chân, là trung tâm khoa học công nghệ của khu vực Nam Trung Bộ đang định hướng thành trung tâm khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Vì thế, việc phát triển công nghệ lưỡng dụng có ý nghĩa lớn trong việc thu hút, định hướng cho các Startup (chủ thể khởi nghiệp) phát triển.

Thời gian tới, Công viên Phần mềm Quân đội sẽ tích cực phối hợp cùng với các đối tác, nghiên cứu phát triển các sản phẩm phần mềm, phần cứng phục vụ mục đích dân sinh và quốc phòng an ninh. Trong đó hỗ trợ tối đa các doanh nghiệp Startup tham gia vào chuỗi phát triển của Công viên Phần mềm Quân đội nhằm tạo bước đột phá về ứng dụng, chuyển giao công nghệ song song với việc nghiên cứu tạo ra các sản phẩm mới có tính lưỡng dụng phục vụ nhu cầu quốc phòng an ninh cũng như đời sống kinh tế - xã hội. Bên cạnh đó, đơn vị chủ động đẩy mạnh hợp tác với các đối tác trong và ngoài nước về hỗ trợ đổi mới sáng tạo lưỡng dụng trong việc đào tạo nguồn nhân lực về công nghệ thông tin có chất lượng cao cung cấp cho các doanh nghiệp hoạt động tại Công viên Phần mềm Quân đội, cung cấp cho tỉnh, cũng như các địa phương khác trong khu vực; phối hợp, ký kết hợp tác với các cơ sở đào tạo, nghiên cứu khoa học, viện, trường trong khu vực cũng như trong nước và quốc tế nhằm bồi dưỡng, đào tạo nguồn nhân lực phục vụ cho thực hiện chuyển đổi số trên các lĩnh vực, nhất là giáo dục đào tạo, y tế, doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn và khu vực. Ngoài ra, đơn vị còn cam kết hỗ trợ các doanh nghiệp Startup đổi mới sáng tạo, nhất là cho mục đích lưỡng dụng về cơ sở vật chất, điều kiện khởi nghiệp và các điều kiện thuận lợi khác…

Quang Viên